آثار توجه به حشر (قرآن)در این نوشتار به برخی از آثار حشر از دیدگاه قرآن کریم اشاره می‌شود. ۱ - اجابت دعوت خداتوجه انسانها به حشر، زمینه ساز گرایش آنان به اجابت دعوت خدا است. یـایها الذین ءامنوا استجیبوا لله... وانه الیه تحشرون. «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! دعوت خدا و پیامبر را اجابت کنید هنگامی که شما را به سوی چیزی می‌خواند که شما را حیات می‌بخشد! و بدانید خداوند میان انسان و قلب او حایل می‌شود و همه شما (در قیامت) نزد او گردآوری می‌شوید!» خداوند انسانها را برای جزا دادند جمع می کند. ۲ - اجابت دعوت رسولتوجه به حشر، زمینه‌ساز گرایش انسان به اجابت دعوت رسول است. یـایها الذین ءامنوا استجیبوا لله وللرسول اذا دعاکم لما یحییکم... وانه الیه تحشرون. ۳ - اجتناب از شرکتوجه به حشر و بیزاری‌جستن معبودان باطل از پرستش‌کنندگان غیرخدا در آن روز، زمینه پرهیز از شرک می‌گردد. ویوم یحشرهم وما یعبدون من دون الله فیقول ءانتم اضللتم عبادی هـؤلاء‌ام هم ضلوا السبیل «(به خاطر بیاور) روزی را که همه آنان و معبودهایی را که غیر از خدا می‌پرستند جمع می‌کند، آنگاه به آنها می‌گوید: «آیا شما این بندگان مرا گمراه کردید یا خود آنان راه را گم کردند؟!»قالوا سبحـنک ما کان ینـبغی لنا ان نتخذ من دونک من اولیاء... «(در پاسخ) می‌گویند: منزّهی تو! برای ما شایسته نبود که غیر از تو اولیایی برگزینیم، ولی آنان و پدرانشان را از نعمتها برخوردار نمودی تا اینکه (به جای شکر نعمت) یاد تو را فراموش کردند و تباه و هلاک شدند.» و یوم یحشرهم جمیعـا ثم یقول للملئکة اهـؤلاء ایاکم کانوا یعبدون «(به خاطر بیاور) روزی را که خداوند همه آنان را بر می‌انگیزد، سپس به فرشتگان می‌گوید: آیا اینها شما را پرستش می‌کردند؟!»خداوند همه را در قیامت برای حساب جمع می‌کند. قالوا سبحـنک انت ولینا من دونهم بل کانوا یعبدون الجن اکثرهم بهم مؤمنون. «آنها می‌گویند: منزّهی (از اینکه همتایی داشته باشی)! تنها تو ولیّ مائی، نه آنها؛ (آنها ما را پرستش نمی‌کردند) بلکه جن را پرستش می‌نمودند؛ و اکثرشان به آنها ایمان داشتند!» ومن اضل ممن یدعوا من دون الله من لا یستجیب له الی یوم القیـمة وهم عن دعائهم غـفلون «چه کسی گمراهتر است از آن کس که معبودی غیر خدا را می‌خواند که تا قیامت هم به او پاسخ نمی‌گوید و از خواندن آنها (کاملا) ً بی‌خبر است؟! (و صدای آنها را هیچ نمی‌شنود!)»واذا حشر الناس کانوا لهم اعداء وکانوا بعبادتهم کـفرین. «و هنگامی که مردم محشور می‌شوند، معبودهای آنها دشمنانشان خواهند بود؛ حتّی عبادت آنها را انکار می‌کنند!» ۴ - اجتناب از گناهتوجه مؤمنان به حشر، زمینه ساز دوری از گناهان است. یـایها الذین ءامنوا اذا تنـجیتم فلا تتنـجوا بالاثم والعدون... واتقوا الله الذی الیه تحشرون. «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که نجوا می‌کنید، و به گناه و تعدّی و نافرمانی رسول (خدا) نجوا نکنید، و به کار نیک و تقوا نجوا کنید، و از خدایی که همگی نزد او جمع می‌شوید بپرهیزید!» ۵ - اجتناب از نافرمانیتوجه مؤمنان به حشر، زمینه ساز اجتناب از نافرمانی پیامبر صلی الله علیه وآله می‌گردد. یـایها الذین ءامنوا اذا تنـجیتم فلا تتنـجوا... ومعصیت الرسول وتنـجوا بالبر والتقوی واتقوا الله الذی الیه تحشرون. «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که نجوا می‌کنید، و به گناه و تعدی و نافرمانی رسول (خدا) نجوا نکنید، و به کار نیک و تقوا نجوا کنید، و از خدایی که همگی نزد او جمع می‌شوید بپرهیزید! » ۶ - اقامه نمازتوجه به حشر، زمینه ساز اقامه نماز است. وان اقیموا الصلوة واتقوه وهو الذی الیه تحشرون. «و (نیز به ما فرمان داده شده به) اینکه نماز را برپا دارید! و از او بپرهیزید! و تنها اوست که به سویش محشور خواهید شد.» ۷ - تسلیم در برابر خداتوجه انسان به حشر، عامل تسلیم در برابر پروردگار است. ... وامرنا لنسلم لرب العــلمین «بگو: آیا غیر از خدا، چیزی را بخوانیم (و عبادت کنیم) که نه سودی به حال ما دارد، نه زیانی؛ و (به این ترتیب،) به عقب برگردیم بعد از آنکه خداوند ما را هدایت کرده است؟! همانند کسی که بر اثر وسوسه‌های شیطان، در روی زمین راه را گم کرده، و سرگردان مانده است؛ در حالی که یارانی هم دارد که او را به هدایت دعوت می‌کنند (و می‌گویند) به سوی ما بیا! بگو: تنها هدایت خداوند، هدایت است؛ و ما دستور داریم که تسلیم پروردگار عالمیان باشیم.» ... واتقوه وهو الذی الیه تحشرون. ۸ - تقواپیشگیتوجه به حشر انسانها به سوی خداوند، زمینه ساز رعایت تقوا است. ... واتقوا الله واعلموا انکم الیه تحشرون. «و خدا را در روزهای معیّنی یاد کنید! (روزهای ۱۱ و ۱۲ و ۱۳ ماه ذی حجه). و هر کس شتاب کند، (و ذکر خدا را) در دو روز انجام دهد، گناهی بر او نیست، و هر که تأخیر کند، (و سه روز انجام دهد نیز) گناهی بر او نیست؛ برای کسی که تقوا پیشه کند. و از خدا بپرهیزید! و بدانید شما به سوی او محشور خواهید شد!» .. واتقوا الله الذی الیه تحشرون. «صید دریا و طعام آن برای شما و کاروانیان حلال است؛ تا (در حال احرام) از آن بهره‌مند شوید؛ ولی مادام که محرم هستید، شکار صحرا برای شما حرام است؛ و از (نافرمانی) خدایی که به سوی او محشور می‌شوید، بترسید!» وانذر به الذین یخافون ان یحشروا الی ربهم... لعلهم یتقون.. .. واتقوه وهو الذی الیه تحشرون... واتقوا الله الذی الیه تحشرون. ۹ - جهاد در راه خداتوجه به حشر، برانگیزاننده انسانها برای حضور در میدان جهاد است. ولـئن متم او قتلتم لالی الله تحشرون. «و اگر بمیرید یا کشته شوید، به سوی خدا محشور می‌شوید. (بنابراین، فانی نمی‌شوید که از فنا، وحشت داشته باشید.)» ۱۰ - عمل به مناسک حجتوجه به حشر انسانها به سوی خداوند، زمینه ساز عمل به مناسک حج است. واذکروا الله فی ایام معدودت فمن تعجل فی یومین فلا اثم علیه ومن تاخر فلا اثم علیه لمن اتقی واتقوا الله واعلموا انکم الیه تحشرون. «با توجه به اینکه پس از بیان مناسک حج، موضوع حشر یاد شده، برداشت مزبور صورت گرفته است.» احل لکم صید البحر وطعامه متـعـا لکم وللسیارة وحرم علیکم صید البر مادمتم حرمـا واتقوا الله الذی الیه تحشرون. ۱۱ - مانع از استکبارتوجه به حشر، مانع استکبار و خودداری از عبادت خداوند است. ... ومن یستنکف عن عبادته ویستکبر فسیحشرهم الیه جمیعا.(هرگز مسیح از این ابا نداشت که بنده خدا باشد؛ و نه فرشتگان مقرّب او (از این ابا دارند). و آنها که از عبودیت و بندگی او، روی برتابند و تکبر کنند، بزودی همه آنها را (در قیامت) نزد خود جمع خواهد کرد.) ایمان عیسی علیه‌السّلام و فرشتگان مقرب به حشر، مانع استکبار آنان از بندگی خداوند می شد. لن یستنکف المسیح ان یکون عبدا لله ولاالملـئکة المقربون ومن یستنکف عن عبادته ویستکبر فسیحشرهم الیه جمیعا. «عبارت و من... جمله حالیه و بیان علت از جمله سابق است. یعنی امکان ندارد مسیح علیه‌السّلام و فرشتگان از عبادت خدا امتناع کنند، چون حشر انسان و ملائکه به سوی خدا حتمی است و مسیح علیه‌السّلام و فرشتگان از آن آگاهند.» ۱۲ - نیکوکاریتوجه و باور داشتن به حشر و حضور انسانها در قیامت، زمینه ساز گرایش آدمی به کارهای نیک و سبقت در آن می‌گردد. ولکل وجهة هو مولیها فاستبقوا الخیرت این ما تکونوا یات بکم الله جمیعـا... «هر طایفه‌ای قبله‌ای دارد که خداوند آن را تعیین کرده است؛ (بنابراین زیاد درباره قبله گفتگو نکنید! و به جای آن،) در نیکی‌ها و اعمال خیر بر یکدیگر سبقت جویید! هر جا باشید، خداوند همه شما را (برای پاداش و کیفر در برابر اعمال نیک و بد، در روز رستاخیز،) حاضر می‌کند زیرا او بر هر کاری تواناست.» چنین نیست که عده‌ای مشغول انجام بهترین کارها باشند و گروهی دیگر جز سمپاشی و تخریب و اخلال کار دیگری نکنند، و با هم یکسان باشند و حساب و کتاب و جزائی در کار نباشد، مسلم بدانید چنان روزی در پیش است و به همه حسابها رسیدگی می‌شود. ۱۳ - پانویس۱۴ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «آثار توجه به حشر». رده‌های این صفحه : حشر | موضوعات قرآنی
|